༄༅།། བོད་ཀྱི་ཐེབས་རྩའི་བྱེད་སྒོར་བལྟ་ཙམ་བྱེད་པ།

བོད་མི་བཙན་བྱོལ་བའི་བདེ་རྩའི་རོགས་སྐྱོར།
བོད་མི་བཙན་བྱོལ་བ་རྣམས་ནི་ལ་རྒྱབ་ཆུ་བརྒལ་གྱི་ངལ་བ་ཆེན་པོ་བརྒྱུད་ཅིང་། གྲང་ངར་ཁྲོད་ཀྱི་རྨ་ཁའི་ཉེན་ཁ་དང་། ནད་ཡམ་གྱི་ཉེན་ཁར་མ་འཛེམས་པར་ཧི་མ་ལ་ཡའི་རི་བརྒྱུད་ནས་རང་དབང་གི་ཡུལ་གྲུར་བྲོས་བྱོལ་ལ་ཡོང་། བོད་ཀྱི་ཐེབས་རྩས་འདས་པའི་ལོ་ ༣༠ རིང་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་དང་མཉམ་སྦྲེལ་གྱིས་ཨ་རིའི་གྲོས་ཚོགས་ནས་གཏན་འབེབས་གནང་པའི་འགྲོ་བ་མི་རིགས་ཀྱི་བདེ་རྩའི་རོགས་རམ་ལས་འཆར་འཛིན་སྐྱོང་གིས་ད་ཕན་བོད་ནས་གསར་དུ་བྲོས་བྱོལ་ལ་ཡོང་མཁན་ཆིག་འབུམ་བརྒལ་བ་གཞིས་ཆགས་ཐུབ་ཐབས་ལ་ཕན་ཐོགས་བྱེད་ཐུབ་ཡོད། དཔེར་ན། ཛ་དྲག་སྨན་བཅོས་དང། ཟས་གོས་གནས་མལ། འགྲིམ་འགྲུལ། བསམ་བློའི་རོགས་སྐྱོར་སོགས་ཀྱི་ཆེད་དགོས་དངུལ་རོགས་རམ་བྱེད་རྒྱུ་སྤྱི་དང་། ལྷག་པར་མནར་གཅོད་སྡུག་སྦྱོང་འོག་ནས་སོན་གནས་ཐུབ་པ་རྣམས་ལ་ལུས་སེམས་ཀྱི་སྟོབས་ཤུགས་འཕེལ་ཐབས་ཀྱི་རོགས་རམ། ན་གཞོན་རྣམས་སློབ་གྲྭ་དང་། གྲ་བཙུན་རྣམས་དགོན་པ་ཁག་ལ་ཆོས་ཞུགས་ཆེད་སློབ་ཡོན་རོགས་སྐྱོར་ཞུས་དང་ཞུ་བཞིན་པ་ཡིན།

ཤེས་ཡོན་དང་ཆེད་ལས་པ་གོང་སྤེལ།
དབུས་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ནས་རྒྱ་གར་དང་བལ་ཡུལ་ནང་སློབ་གྲྭ་༧༣ འཛིན་སྐྱོང་གིས་སློབ་ཕྲུག་༢༤༠༠༠ སྐོར་ལ་ཤེས་ཡོན་གྱི་གོ་སྐབས་དང་མཐུན་རྐྱེན་གནང་བཞིན་པར་བོད་ཀྱི་ཐེབས་རྩ་ནས་རྒྱབ་སྐྱོར་མུ་མཐུད་ཞུ་བཞིན་པ་ཡིན། ང་ཚོའི་ཤེས་ཡོན་དང་འབྲེལ་བའི་རོགས་རམ་ (Tibetan Scholarship Program) བོད་མིའི་སློབ་ཡོན་ལས་འཆར་དང་། སྲིད་སྐྱོང་ཆེད་ལས་སློབ་ཡོན། (Sikyong Professional Scholarship Program) བོད་ཀྱི་སློབ་གསོའི་ལས་འཆར། (Tibet Education Program) གཞིས་བཞུགས་བོད་མིའི་ཆེད་དུ་བཙུགས་པའི་ཁ་བ་ཅན་རོགས་སྐྱོར་ལས་གཞི་(Khawachen Assistance Project) བཅས་སྡེ་ཁག་ལྔ་ལ་ཤུགས་སྣོན་བརྒྱབ་སྟེ། ནུས་སྟོབས་གོང་སྤེལ་ལ་སྨན་པའི་སྦྱོང་བརྡར་དང་། སློབ་གྲྭ་ཁག་གི་གནས་སྟངས་ལེགས་བཅོས། ཤེས་ཡོན་གྱི་གོ་སྐབས་གོང་སྤེལ་ཆེད་སྦྱོང་ཚན་སྤུས་ཀ་དག་ཏུ་བཏང་ནས་མིའི་ནུས་སྟོབས་ཀྱི་མ་རྩ་སྲ་བརྟན་དུ་གཏོང་བཞིན་པ་དཔེར་ན། བོད་ནས་སློབ་ཕྲུག་༩༦ དང་། བཙན་བྱོལ་སྤྱི་ཚོགས་ནས་སློབ་ཕྲུག་༤༤༨ བཅས་སྔ་རྗེས་བསྡོམས་སློབ་ཕྲུག་ ༥༤༤ ཨ་རིའི་ནང་གཙོ་གལ་ཆེ་བའི་མཐོ་སློབ་ཁག་ལ་བཏང་ནས་ཆེས་མཐོའི་ལག་ཁྱེར་ལེན་ཐུབ་པ་མ་ཟད། རྒྱ་གར་དང་བལ་ཡུལ་ནང་མཐོ་སློབ་ཏུ་འགྲོ་བཞིན་པའི་སློབ་ཕྲུག་ ༣༧༡ ལ་སློན་ཡོན་གྱི་མཐུན་རྐེན་སྦྱར་བའི་ཐོག རྒྱ་གར་ནང་རིགས་གཅིག་རྐང་འཛིན་ཆེད་ལས་སློབ་སྦྱོང་གི་ཆེད་དུ་སློ་ཕྲུག་ ༦༦ ལ་སློབ་ཡོན་སྤྲད་ཐུབ་པ་བྱུང་ཡོད།

སྤྱི་ཚོགས་ཡར་རྒྱས་གོང་འཕེལ་དང་དམངས་ཁྲོད་ལས་གཞི་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར།
བཙན་བྱོལ་བོད་མི་རྣམས་མཉམ་གནས་ཀྱི་ཐོག་ནས་མི་རིགས་ཀྱི་ངོ་བོ་དང་། ཆོས་དང་རིག་གཞུང་འཚོ་གནས་རྒྱུན་སྐྱོང་ཐུབ་པའི་ཆེད་འཆར་གཞི་ལྡན་པའི་ལས་རིམ་སྤྱི་དང་། ལྷག་པར་རྨང་གཞིའི་འཛུགས་སྐྲུན་ཇི་སྙེད་ལ་རོགས་སྐྱོར་ཞུ་བཞིན་པའི་ཐོག སྤྱི་ཚོགས་དཔལ་འབྱོར་འཕེལ་རྒྱས་དང་། ཚོང་ལས་གོ་སྐབས་གསར་སྐྲུན། གཞིས་ཆགས་ཀྱི་ཁྱད་ཆོས་མི་ཉམས་སླར་གསོ། ནུས་སྟོབས་གོང་སྤེལ་སོགས་ལ་རོགས་སྐྱོར་དང་། ལྷག་པར་ཟབ་སྦྱོང་དང་ལས་རིགས་སྦྱོང་བརྡར་དྲ་མིན་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་གྱིས་བོད་མིའི་ནུས་སྟོབས་གོང་འཕེལ་ལ་ཕན་རོགས་བྱེད་ཐུབ་པ་མ་ཟད། མི་མང་སྡོད་ཁང་དང་། རྒས་གསོ་ཁང་། ཚོགས་ཁང་། ལས་བྱེད་པའི་བཞུགས་ཤག ས་གནས་གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་ལས་ཁུངས། འཛིན་ཁང་དང་དཔེ་མཛོད་ཁང་། ཟ་བཅའི་ཚོང་ཁང་སོགས་གསར་རྒྱག་རོགས་རམ་ཞུས་ཡོད། དམངས་ཁྲོད་ཚོགས་སྡེ་ (Tibetan Civil Society Organization)རྣམས་ནི་སྤྱི་ཚོགས་ཡར་རྒྱས་ཀྱི་ཁ་ཕྱོགས་ལ་འགྱུར་བའི་ཤུགས་སྣོན་སྤྲོད་མཁན་ལ་ངོས་འཛིན་གྱིས་ཚོགས་སྡེ་འདི་དག་སྲ་བརྟན་ཡོང་ཐབས་དང་ལས་དོན་གལ་ཆེའི་རིགས་ལ་རོགས་སྐྱོར་ཞུ་གི་ཡོད།

གཙང་སྦྲ་འཕྲོད་བསྟེན་དང་སྨན་བཅོས་ཡར་རྒྱས།
གཞིས་ཆགས་ནང་ཡོད་པའི་བོད་མི་རྣམས་ལ་སྨན་བཅོས་དང་། འཁྲུས་ཁང་གསང་སྤྱོད་འདང་ངེས་མེད་པར་རིམ་ནད་ཀྱི་ཉེན་ཚབས་ཆེ་བའི་དཀའ་སེལ་ཆེད། ཨ་རིའི་ཕྱི་སྲིད་ལས་ཁུངས་དང་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་སོགས་འབྲེལ་ཡོད་ཚན་པ་ཁག་དང་ཟུང་སྦྲེལ་གྱིས་གློ་ནད་སྔོན་འགོག་དང་། མ་བུའི་འཕྲོད་བསྟེན། སོ་དང་མིག་ནད་སྨན་བཅོས། མང་ཚོགས་ལ་འཕྲོད་བསྟེན་སློབ་གསོ། བོད་མིའི་སྨན་བཅོས་བལྟ་སྐྱོང་ལས་གཞི་སོགས་ལ་རྒྱུན་དུ་རོགས་སྐྱོར་ཐོག གཞིས་སྒར་ཁག་ལ་འཐུང་ཆུ་གཙང་མའི་ཆུ་མཛོད་དང། འཁྲུས་ཁང་གསང་སྤྱོད། སྨན་ཁང་དང་སྨན་པའི་བཞུགས་ཤག་གསར་རྒྱག་གིས་མཚོན་རྒྱ་གར་དང་བལ་ཡུལ་གྱི་གཞིས་ཆགས་ནང་རྒས་གཅོང་གཙོ་གྱུར་ཆ་རྐྱེན་ཞན་པའི་བུད་མེད་དང་བུ་ཕྲུག མཆིན་པའི་གཉན་ཚད་ཀྱི་ནད་པ། གློ་ནད་དང་གཉན་ནད་རེག་དུག་ཅན་སོགས་ནད་གཅོང་ཉམས་ཐག་མང་པོར་བལྟ་སྐྱོང་བྱས་ཏེ། འཕྲོད་བསྟེན་ལྷན་ཁང་མ་ལག་དང་བཅས་པའི་ནུས་ཤུགས་གོང་སྤེལ་ལ་སྨན་པའི་རོགས་སྐྱོར་ཞུ་བཞིན་པ་ཡིན།

ཆོས་དང་རིག་གཞུང་མི་ཉམས་རྒྱུན་འཛིན།
རྒྱལ་རབས་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་གཅེས་ནོར་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་བོད་ཀྱི་ཆོས་དང་རིག་གཞུང་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་མི་ཉམས་རྒྱུན་འཛིན་བྱེད་རྒྱུ་གལ་ཆེར་ངོས་འཛིན་གྱིས། རྒྱལ་ཁབ་མང་པོར་གྲམ་ནས་གནས་པའི་བོད་མིའི་སྤྱི་ཚོགས་ནང་ཆོས་རིག་སྲུང་སྐྱོབས་ཀྱི་ལས་དོན་ལ་འབད་བརྩོན་བྱེད་བཞིན་པའི་ཚོགས་སྡེ་ཁག་གི་ནུས་ཤུགས་གོང་སྤེལ་དང་ལས་གཞི་སྣ་ཚོགས་ལ་རོགས་སྐྱོར་ཞུ་གི་ཡོད། བོད་མིའི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་གླུ་གར་དང། ལྷ་མོའི་འཁྲབ་གཞུང་། དཔེ་དེབ་པར་སྐྲུན། དགོན་པ་ཁག་ཏུ་ཞུགས་པའི་བཙུན་མ་དང་དགེ་འདུན་པའི་སློབ་ཡོན། དཔེ་མཛོད་དང་འཛིན་ཁང་གསར་རྒྱག་
སོགས་ཀྱི་ཆེད་མཐུན་འགྱུར་རོགས་རམ་ཞུ་བཞིན་པ་མ་ཟད། བྱང་ཨ་རིའི་ནང་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་བོད་མི་ན་གཞོན་རྣམས་ཀྱི་ཆེད་དུ་མདོ་སྔགས་ཀུན་ཕན་གླིང་ཆོས་ཚོགས་དང་དྷ་རམ་ས་ལའི་སཱ་ར་མཐོ་སློབ་བཅས་པར་ནང་ཆོས་དང་བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་ཟབ་སྦྱོང་། ཨ་རི་དང་ཁེ་ན་ཌ་གཉིས་ཀྱི་བོད་རིགས་སྤྱི་མཐུན་ཚོགས་པའི་གཟའ་མཇུག་སློབ་གྲྭ་ཁག་ལ་དབྱར་ཁའི་གུང་གསེང་སྟབས་བསྟུན་དམིགས་བསལ་འདུ་ཚོགས་ཀྱི་མཐུན་རྐྱེན་ཡང་སྦྱོར་བཞིན་པ་ཡིན།

རྒས་གོག་འཚོ་སྐྱོང་དང་སློབ་ཡོན་སྦྱིན་བདག་གི་ལས་གཞི།
རྒྱ་གར་དང་བལ་ཡུལ་ནང་སློབ་སྦྱོང་བྱེད་བཞིན་པའི་སློབ་ཕྲུག་སྤྱི་དང་། ལྷག་པར་དབང་པོ་སྐྱོན་ཅན་གཙོ་གྱུར་གྲ་བཙུན་གྱི་སློབ་ཡོན་དང། རྒས་གཅོང་ཉམས་ཐག་གི་འཚོ་སྐྱོང་ཆེད་བོད་ཀྱི་ཐེབས་རྩ་ནས་སྦྱིན་བདག་ཐབས་འཚོལ་ཞུ་མུས་ཡིན། འདས་པའི་ལོ་མང་རིང་བོད་ནས་སྐྱབས་བཅོལ་གསར་པ་ཇི་སྙེད་སྣེ་ལེན་ཁང་དང་། གསོག་སྒར་སློབ་གྲྭ དགོན་ཁག་སོགས་བོད་མིའི་སྡོད་སྒར་ཁག་ལ་སྡེབ་འབྱོར་བྱུང་རྐྱེན་འཚོ་གོས་གནས་མལ་གཙོ་གྱུར་འཕྲོད་བསྟེན་གྱི་ཆ་རྐྱེན་མ་འདང་པའི་དཀའ་ངལ་ལ་འབྲེལ་ཡོད་ཚང་མས་གདོང་ལེན་བྱེད་དགོས་བྱུང་ཡོད།
ང་ཚོའི་སློབ་ཡོན་དང་འཚོ་སྐྱོང་སྦྱིན་བདག་ཐབས་འཚོལ་གྱི་ལས་གཞིའི་འོག་ཕྱི་ལོ་༡༩༩༩ ནས་༢༠༡༧ བར་སློབ་གྲྭ་དང་དགོན་པ། རྒས་གསོ་ཁང་སོགས་ཁྱོན་ཚོགས་སྡེ་༨༠ ཙམ་ལ་རོགས་དངུལ་བསྡོམས་ཨ་སྒོར་ས་ཡ་བཞི་ཙམ་མིག་སྨན་མིག་ཐོག་ཏུ་ཕན་པ་བྱུང་ཡོད།

བོད་ནང་གི་ལས་གཞི།
བོད་ཁྱོན་ཡོངས་ནང་རོགས་སྐྱོར་ཆེད་༡༩༩༤ ལོར་ཁ་བ་ཅན་རོགས་རམ་ལས་གཞི་ཞེས་པའི་སྡེ་ཚན་གསར་འཛུགས་ཞུས་ཏེ་དཔལ་འབྱོ་དར་འཕེལ་དང་། ཤེས་ཡོན། འཕྲོད་བསྟེན་བཅས་པའི་ལས་གཞིའི་ཐོག་རོགས་སྐྱོར་འགོ་འཛུགས་ཐུབ་པ་བྱུང་ཡོད། ལྷ་ས་གཙོ་གྱུར་བོད་ནང་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་རོགས་ཚོགས་ཁག་དང་ཟུང་སྦྲེལ་གྱིས་སྐྱ་གྲིབ་ལོངས་བའི་སྨན་བཅོས་དང་། མིག་གི་སྨན་ཁང་གསར་རྒྱག ད་ཕྲུག་དང་ཕྱེད་ད་ཕྲུག་སོགས་བུ་ཕྲུག་ཉམས་ཐག་གི་ཆེད་དུ་བུ་ཁྱིམ་གསར་འཛུགས། འབྲི་གཡག་གི་སྟོབས་ཤུགས་ཉམས་གསོ། འབྲོག་པའི་ཁེ་ཕན་ཆེད་གཡག་གི་ཁུ་ལུ་ཉོ་ཚོང་གི་ལས་གཞི་སོགས་ལ་རོགས་སྐྱོར་ཞུས་ཡོད། དེ་བཞིན་ཨ་རི་གཞུང་གི་རོགས་རམ་འོག་སློབ་ཕྲུག་༩༦ ཨ་རིའི་མཐོ་སློབ་ཁག་ལ་བཏང་ཐུབ་པ་མ་ཟད། དར་རྩེ་མདོ་དང་། པེ་ཅིང་། ཁྲིན་ཏུ། ཟི་ལིང་བཅས་པར་བོད་མི་ན་གཞོན་མང་པོར་དབྱིན་ཇིའི་སྐད་ཡིག་དང་། ཀམ་པུ་ཊར་སྦྱོང་བརྡར་སྤྲད་ཐུབ་པ་བྱུང་ཡོད།

ཛ་དྲག་རོགས་སྐྱོར།
རྒྱ་བལ་འབྲུག་གསུམ་དང་། བོད་ནང་རང་བྱུང་གནོད་འཚེའི་དབང་གིས་ས་གནས་བོད་མིར་གོད་ཆག་སྔ་རྗེས་བྱུང་བར་ངལ་སེལ་རོགས་སྐྱོར་ཞུས་པ་ ༡༩༩༥ ལོར་བོད་དུ་ཡུལ་ཤུལ་དང་། མངའ་རིས། སྤོ་རོང་སོགས་ལ་གངས་སྐྱོན་བྱུང་ནས་ར་ལུག་དང་འབྲི་གཡག་སྟོང་ཕྲག་འཆི་སྐྱོན་བྱུང་དབང་གིས་འབྲོག་པའི་འཚོ་གོས་ལ་ཕོགས་པའི་དཀའ་ངལ་སེལ་ཐབས་སུ་ཛ་དྲག་རོགས་སྐྱོར་དང་། ༢༠༡༡ ལོར་ཡུལ་ཤུལ་(སྐྱེ་རྒུ་མདོ་)ཁུལ་དུ་སླར་ཡང་ས་འགུལ་བརྒྱབ་སྟེ་བསམ་ཡུལ་ལས་འདས་པའི་གོད་ཆགས་བྱུང་བར་ཛ་དྲག་ངལ་སེལ། དེ་བཞིན་ཀུ་ལུ་མ་ན་ལི་བོད་ཁྲོམས་དང། མ་ཐུ་ར་སུ་ཊར་ཁྲོམས་ཚོགས། ལྡི་ལི་ལལ་ཀི་ལ་སུ་ཊར་ཁྲོམས་ཚོགས་བཅས་པར་མེ་སྐྱོན་བྱུང་བར་ཛ་དྲག་རོགས་རམ་གང་ཐུབ་ཐོག ལ་དགས་བསོད་ནམ་གླིང་གཞིས་ཆགས་ཀྱི་ཨག་ལིང་ཀེམ་དུ་སྤྲིན་པ་བརྡོལ་ནས་ཆུ་ལོགས་ཀྱི་དཀའ་ངལ་བྱུང་བ་སེལ་ཐབས། གཙང་པོ་ལ་ཆུ་རགས་གསར་རྒྱག་རོགས་རམ། ༢༠༡༥ ལོར་བལ་ཡུལ་ནང་ས་འགུལ་གྱིས་བོད་མིའི་གཞིས་ཆགས་གསུམ་གྱི་ཁང་པ་དང་། རྒས་གསོ་ཁང་། དེ་བཞིན་གྲ་བཙུན་ཞུགས་ཤག་མང་པོ་གཏོར་བཤིགས་སོང་བ་ཉམས་གསོ་དང་གསར་བཟོ་བཅས་ཀྱི་ཆེད་དུ་རོགས་རམ་འབོར་ཆེན་མཁོ་སྤྲོད་ཐུབ་པ་བཅས་སོ།། །།